Experiencing Activism Through Virtual Reality Narratives: The Theme of “Sisterhood” and The Sample of Fight Back VR

Authors

  • Ümmühan MOLO İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8431076

Keywords:

Actantial model, Activism, Experiential activism, Greimas, Virtual reality

Abstract

Teknolojik gelişmelerle birlikte devamlı çeşitlenen yeni anlatı araçları, bu araçların toplumsal işlerlik kazanmasıyla birlikte, içerik ve biçim kurgusu konularını önemli hale getirmektedir. Çünkü her yeni araç, kendinde ona özgü nitelikler barındırmakta ve o nitelikler etrafında anlam kazanmaktadır. Teknolojik araçların toplumla olan güçlü ilişkisi, ortaya konulan aracın toplumsal faydasını da gündeme taşımaktadır. Sanal gerçeklik teknolojileri ve iletişime olan etkileri, gündemdeki tartışma konularından biridir. Çünkü sanal gerçeklik teknolojisi bir deneyim etkisi yaratmakta ve bu etkide deneyimleyen kişiyi güçlü bir anlatı içinde var kılmaktadır. Dolayısıyla mevcut içeriğin hangi yapıda neyi kapsadığı gibi bir soru önemli olmaktadır. Bu önem kendisini, SG (Sanal Gerçeklik) anlatılarında işlenen toplumsal meselelerin deneyime dönüşmesi ile göstermektedir. Bu çalışma, sanal gerçeklik teknolojilerinin toplumla kurduğu ilişkiye ve SG içeriğinin toplumsal faydaya dönüşebilme potansiyeline odaklanmaktadır.  Böylece, toplumsal cinsiyet konusunu, 360 derece anlatı biçimiyle aktaran “Fight Back VR” çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Belirlenen örneklem, yapısal anlambilim çözümleme yöntemi olan, Greimas’ın Eyleyensel Modeli üzerinden analiz edilmektedir. Analizden elde edilen sonuca göre, SG’nin daldırma, mevcudiyet, bedenleşme ve deneyim gibi etkileri, ortaya konan anlatı içeriğini anlamsal faydaya dönüştürmektedir. Toplumsal cinsiyet meselesini kadın sorunları üzerinden ele alan “Fight Back VR” katılımcıyı, “kahraman” olarak konumlamakta ve kahramanın anlatı içindeki mücadelesi eylemsel bir etki yaratmaktadır. Bu etki hem hikâyede hem de katılımcının bireysel yaşamında eğitici-öğretici bir rol üstlenmektedir. Böylece sanal gerçeklik anlatıları, bireysel bir deneyim alanı yaratmasına rağmen, anlatı konusu ve özellikleriyle “deneyim aktivizmi” kavramını ortaya çıkarmaktadır.

References

Agacinski, S. (1998). Cinsiyetler siyaseti. (İ. Yerguz, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.

Bayhan, V. (2013). Beden sosyolojisi ve toplumsal cinsiyet. Toplumsal cinsiyet 1. (Edt. C. Ö. Özmen). Sayı 63, Ankara: Doğu Batı Düşünce Dergisi, s. 147-164.

Bektaş Durmuş, S. (2020). Bir dijital aktivizm biçimi olarak hashtag aktivizmi. İhsan Eken ve Başak Gezmen(Edt.), Dijital dünya ve teknolojik gelişmelerin sosyal bilimlere etkisi içinde (s.393-425). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Berktay, F. (2006). Tarihin cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları.

Boas, Y. A. G. V. (2013). Overview of virtual reality technologies. In Interactive Multimedia Conference.

Bora, A. (2005). Kadınların sınıfı ‘ücretli ev emeği ve kadın öznelliğinin inşası’. İstanbul: İletişim Yayınları.

Bryson, S. (2013). Virtual reality: A definition history-a personal essay. arXiv preprint arXiv:1312.4322.

Chatman, S. (2009). Öykü ve söylem. (Ö. Yaren, Çev.). Ankara: De Ki Yayınları.

Coelho, C., Tichon, J., Hine, T. J., Wallis, G., Riva, G. (2006). Media presence and inner presence: the sense of presence in virtual reality technologies. From communication to presence: Cognition, emotions and culture towards the ultimate communicative experience, 11, 25-45.

Crary, J. (2004). Gözlemcinin teknikleri, on dokuzuncu yüzyılda görme ve modernite üzerine (E. Daldeniz, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.

Doğan, İ. (2000). Sosyoloji: kavramlar ve sorunlar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.

Dökmen, Z. (2012). Toplumsal cinsiyet ‘sosyal psikolojik açıklamalar’. İstanbul: Remzi Kitapevi.

Gedik, E. (2020). Dünyada ve Türkiye’de dijital feminizm incelemesi: Gençlerin dijital aktivizm deneyimleri. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (5), 123-136.

Giddens, A. (2000). Sosyoloji. (H. Özel ve C. Güzel, Haz.). Ankara: Ayraç Yayınevi.

Göksu, N. F., Bektaş Durmuş, S. (2019). Sosyal politikalar bağlamında dijital aktivizm. H. Boztepe Taşkıran ve M. Mengü (Edt.), Dijital aktivizm üzerine içinde (s. 33-62), İstanbul: Der Yayınları.

Gündüz, Ş. (2016). Pasif aktivizm: örgütlerde patolojik sorun, N. Yılmaz Sert, (Edt.), Aktivizm içinde (s.157-176). İstanbul: Değişim Yayınları.

Güneş, A. (2013). Göstergebilim tarihi. Humanities Sciences, 8(4), 332-348.

Gürel, E., Nazlı, A. (2019). Dijital aktivizm: Change. org kampanyaları üzerine bir analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(4), 187-206.

Habip, B. (2009). Freud ve kadınlık. Zeynep Direk (Der.), Cinsiyetli olmak içinde (s.25-34). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Işık, T. (2020). Yeni medya ve dijital aktivizm. R. Koç (Edt.), Dijital aktivizm içinde (s.111-137). Konya: Eğitim Yayınevi.

Keller, E. (2007). Toplumsal cinsiyet ve bilim üzerine düşünceler, (F. B. Aydar, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.

Köse, E. (2013). Cinsiyet/toplumsal cinsiyet ikiciliği üzerine eleştirel yaklaşımlar ya da doğa “doğal mıdır?”, Toplumsal Cinsiyet II, Doğu Batı Düşünce Dergisi, 64, 37-53.

Kuşcan Ö. A. (2010). Antik çağdan günümüze kadının öyküsü. Ankara: Mattek Matbaacılık.

Latta, J. N., Oberg, D. J. (1994). A conceptual virtual reality model. IEEE Computer Graphics and Applications, 14(1), 23-29.

Lievrouw, L.A. (2016). Alternatif ve aktivist yeni medya. (İ. S. Temizalp, Çev.). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.

Oktan, A., Küçükalkan, Y. (2013). Kadının şeytani kimyası: üçüncü sayfa ve kıskanmak filmlerinde kadın tipolojileri. Doğu-Batı Dergisi, 64, 221-237.

Parés, N., Parés, R. (2006). Towards a model for a virtual reality experience: The virtual subjectiveness. Presence, 15(5), 524-538.

Parsa, A. F. (2008). ‘Mutluluk Paradoksu’ Greimas’ın Eyleyensel Örnekçesiyle. (researchgate.net). Erişim Tarihi: 30.07.2023.

Reaney, M. (1999). Virtual reality and the theatre: immersion in virtual worlds. Digital Creativity, 10(3), 183-188.

Rifat, M. (1998). XX yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuralları. İstanbul:YKY.

Schuemie, M. J., Van Der Straaten, P., Krijn, M., Van Der Mast, C. A. (2001). Research on presence in virtual reality: A survey. CyberPsychology & Behavior, 4(2), 183-201.

Sert, Y. N. (2016). Aktivizmin Kavramsal, Gelişimsel ve Araçsal Açıdan İncelenmesi. N. Yılmaz Sert (Edt.), Aktivizm içinde (s.11-43). İstanbul: Değişim Yayınları.

Slater, M. (2018). Immersion and the illusion of presence in virtual reality. British Journal of Psychology, 109(3), 431-433.

Soydan, M. (2007). Yavuz Turgul’un gönül yarası filminin greimas’ın eyleyensel örnekçesine göre çözümlenmesi. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 1-15.

Steuer, J. (1992). Defining virtual reality: Dimensions determining telepresence. Journal of Communication, 42(4), 73-93.

Şen, A. F., Kök, H. (2017). Sosyal medya ve feminist aktivizm: Türkiye’deki feminist grupların aktivizm biçimleri. Atatürk İletişim Dergisi, (13), 73-86.

Taburoğlu, Ö. (2013). Queer kuramı: yapılaşmamış kimlikler, keyfi cinsiyetler. Toplumsal Cinsiyet II, Doğu Batı Düşünce Dergisi.

Venancio, R. D. O. (2016). Narrative between Action and Transformation: AJ Greimas’ Narratological Models. Available at SSRN 2879907.

Yıldırım, G. (2019). Aktivizm, medya ve yeni medya. H. Boztepe Taşkıran ve Murat Mengü (Edt.), Dijital aktivizm üzerine içinde (s.63-102). İstanbul: Der Yayınları.

Downloads

Published

2023-10-12

How to Cite

MOLO, Ümmühan. (2023). Experiencing Activism Through Virtual Reality Narratives: The Theme of “Sisterhood” and The Sample of Fight Back VR. JOURNAL OF WORLD WOMEN STUDIES, 8(2), 276–290. https://doi.org/10.5281/zenodo.8431076

Issue

Section

Articles