Adını Tarihe Yazdırmış Kadınlar
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14585638Anahtar Kelimeler:
Hükümdar- Kadın- Müslüman- Türk- ÜçokÖzet
Bizim için her zaman değerli olan kadın, tarihin bütün sayfalarında kalıcı iz bırakmış, sevimli, cesur bir varlıktır. İlk çağlardan günümüze kadar sevgisi, sabrı, dayanıklılığı, azmi ve mükemmel düşüncesiyle insani değerlerin yaratılışında iz bırakan kadınlar, artık erkekler kadar sosyal ve siyasal faaliyetlerde de haklarından yararlanmaktalar. Makale, ünlü Türk araştırmacı, akademisyen, ilahiyatçı ve siyasetçi Bahriye Üçok'un "İslam Devletlerinde Türk Naibeler ve Kadın Hükumdarlar" başlıklı çalışması temelinde hazırlanmışdır. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nin ilk kadın akademisyeni, Ordu Milletvekili (1983-1987) ve Sosyal Demokrat Halk Partisi'nden parti meclisi üyesi (1987-1990) Bahriye Üçok 1971 yılında Millet Meclisi Senatosu üyeliğine seçilmiş ve 6 yıl senatör olarak görev yapmıştır. Yazar eserinde Müslüman dünyasının tanınmış kadın hükümdarları olmuş Delhi sultanı Raziye Sultan, Mısır sultanı Şecer ed-Dür, Kirman hükümdarı Kutluk Türkan Hatun ve diğerleri hakkında değerli tarihi bilgiler sunmaktadır. Yazarın taktim ettiği kadın, erkek hegemonyası altındaki Müslüman dünyasının en zıt dönemlerinde sahneye çıkabilmiş, sözünü ve fikirlerini cesurca, akıllıca ve cesaretle söyleyebilmiştir. Orduya kumandanlık yapabilecek güce sahip, askeri yetenekli kadın hükümdarlar tarafından yönetilen devletler İslam halifesi olarak tanınmış ve zamanının diğer büyük, kudretli devletleriyle ustaca siyaset yürütmüşlerdir. Söz konusu tarihi şahsiyetlerin maharetli siyasi becerileri ve yönetimleri sonucunda, yüzyıllar boyunca kadınlara yüklenen “köle” imajı yıkılmış, hatta bazı konularda erkeklerden daha üstün oldukları kanıtlanmıştır. Makalede 13. yüzyıldan itibaren kadın hükümdarların dünya sahnesindeki siyasi konumu ve ülkelerinin istikrarı için yaptıkları reformlarla ilgili yazarın ilginç görüşleri ve Orta Çağ Müslüman dünyasında kadın meselesi Bahriye Üçok'un bakış açısıyla anlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca, araştırma sürecinde konuyla ilgili olaylara tanıklık etmiş bazı yazarların anılarına ve tarih araştırmacılarının eserlerine de başvurulmuştur.
Referanslar
Bardakoğlu, A. (1996). “Had”. İslam Ansiklopedisi, cilt 14 içinde (s. 547-551). İstanbul, TDV Yayınları.
Bayur H.Y. (1987). HindistanTarihi. I cilt. İlk Çağlardan Gurkanlı Devletinin Kuruluşuna Kadar (1526). 2. baskı. Ankara, TTK Basımevi.
Bazmee Ansarı, A.S. (2000). “İltutmış”. İslam Ansiklopedisi, cilt 22 içinde (s. 158-159) İstanbul, TDV Yayınları.
Çelebi, M. (1993). “Corci Zeydan”. İslam Ansiklopedisi, cilt 8 içinde (s. 69-71). İstanbul, TDV Yayınları.
De Joinville, J. (2002). Bir Haçlının hatıraları. 1. bsk. (C. Kanat, Çev.). Ankara, Vadi yayınları. (orijinel eserin yayın tarihi 1309)
Fazlullah, R. (2013). Camiu`t-tevarih (İlhanlılar kısmı). (Prof.Dr. İsmail Aka, Prof.Dr.
Mehmet Ersan, Dr. Ahmad Hesamipour Khelejani, Farsçadan çev.), Ankara. TTK Yayınları. (orijinal eserin yayın tarihi 1653-1654).
Gençtürk, C. (2017). Kirmanda Saltanat Süren Kadın bir Hükümdar: Savvetüddin Padişah Hatun //Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (3). 65-82; 70-71.
İbn Tagriberdi, (1963). En-Nücum ez-Zahira fi Mısr ve el-Kahira, cilt 4. Kahire, Dar el-kutub. (orijinel eserin yazılma tarihi 1468)
İspirli, S.A. (2018). Şair, Hattat, Müzehhib bir Sultan: Padişah Hatun / Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, sayı 7(3). 1679-1695.
Karaman, H. (1996). “Fıkıh”. İslam Ansiklopedisi, cilt 13 içinde (s.1-14). İstanbul, TDV Yayınları.
Konukçu, E.(1991). “Aybeg Kutbüddin”. İslam Ansiklopedisi, cilt 4 içinde (s. 231-232). İstanbul, TDV Yayınları.
Kopraman, K.Y. (1991). “Bahriye”. İslam Ansiklopedisi, cilt 4 içinde (s.512). İstanbul, TDV Yayınları.
Kök, B. (2004). “El-Melikü`s-Salih, Eyyub”. İslam Ansiklopedisi, cilt 29 içinde (s. 80-82). Ankara, TDV Yayınları.
Kurtuluş, R. (2003). “Lur-iKuçek”. İslam Ansiklopedisi, cilt 27 içinde (s.226-227). Ankara, TDV Yayınları.
Macit, E. (2019). Celayirliler`de Kadın ve Siyaset // USAD, Güz , 2019, 11. 11-36.
Özaydın, A. (1992). “Barak Hacib”. İslam Ansiklopedisi, cilt 5 içinde (s.62-63) İstanbul, TDV Yayınları.
Serdar Bekar, M. (2004). “El-Melikü`l- Kamil, Muhammed”. İslam Ansiklopedisi, cilt 29 içinde (s.68-70). Ankara, TDV Yayınları.
Sertkaya, P. (2011). Türk Tarihinde Terkenler. T.C.Selcuk Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü / Yüksek lisans tezi, Konya.
Spuler, B. (2011). İran moğolları. Siyaset, İdare ve Kültür. İlhanlılar Devri, 1220-1350. (C. Köprülü, Çev.). 3. bsk. Ankara, TTK Basımevi.
Sümer, F. (1988). “Abiş Hatun”. İslam Ansiklopedisi, cilt1 içinde (s.310-311). İstanbul, TDV Yayınları.
Sümer, F. (1999). Türk Devletleri tarihinde Şahıs adları -I. İstanbul, Türk dünyası Araştırmaları Vakfı.
Şeşen, R. (1995). “Eyyubiler”. İslam Ansiklopedisi, cilt 12 içinde (s.20-31). İstanbul, TDV Yayınları.
Taşağıl, A. (2002). “Kutlukhanlılar”. İslam Ansiklopedisi, cilt 26 içinde (s. 492-494). Ankara, TDV Yayınları.
Tomar, C. (2010). “Şecerüddür”. İslam Ansiklopedisi, cilt 38 içinde (s. 404-405) İstanbul, TDV Yayınları.
Üçok, B. (1981). İslam devletlerinde türk naibeler ve kadın hükümdarlar. Ankara, DSI Basım ve Foto-Film İşletme Müdürlüğü Matbaası.
Yeniçeri, C. (2004). “Mezalim”. İslam Ansiklopedisi, cilt 29 içinde (s. 515-518). Ankara, TDV Yayınları.
Yiğit. İ. (2004). “Memlükler”. İslam Ansiklopedisi, cilt 29 içinde (s.90-97). Ankara, TDV Yayınları.
Yücetürk, O. S. (1992). “Belkıs”. İslam Ansiklopedisi, cilt 5 içinde (s.420-421). İstanbul, TDV Yayınları.
Груссэ, Р. (2006). Империя степей. Атилла, Чингиз-хан, Тамерлан. (Х.Хамраев, Пер.). Алматы, Санат.
Учок, Б. (1982). Женщины-правительницы в мусульманских государствах. (З.М.Буниятов, Пер.). Москва, Наука.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 DÜNYA KADIN ÇALIŞMALARI DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
