Meme Kanseri ve Ebelik Yaklaşımları

Yazarlar

  • Zeynep KALKAN

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.7459726

Anahtar Kelimeler:

Epidemiyoloji- Kadın- Korunma- Meme kanseri- Risk faktörü

Özet

Meme kanseri, memede bulunan süt bezleri ve kanallarını çevreleyen hücrelerin kontrolsüz biçimde çoğalması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Meme kanseri oluşumuna cinsiyet, yaş, etnik köken, kişisel ve ailesel meme kanseri öyküsü, aşırı kilo, fiziksel aktivite durumu, sigara ve alkol kullanımı gibi birçok faktör neden olmaktadır. Meme kanseri sürecinde kadın sağlığını korumak ve iyileştirmek amacıyla kaliteli ve nitelikli bir bakım multidisipliner bir ekip tarafından sunulmalıdır. Dünya genelinde kadınlar arasında en yaygın görülen kanser türü meme kanseridir. Benzer şekilde Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2019 yılı verilerine göre, Türkiye’de kadınlar arasında en yaygın görülen kanser türleri arasında meme kanseri birinci sırada yer almaktadır. Dünya’da meme kanseri nedeniyle hayatını kaybeden kadın sayısı 2015 yılında 570.000 iken 2020 yılında 685.000’e yükselmiştir. Bu sayının 2040 yılında ise 991.000 olacağı tahmin edilmektedir. Ülkeler arası karşılaştırma da meme kanserinde en yüksek görülme insidansına sahip ülkenin Belçika, en düşük görülme insidansına sahip ülkenin ise Moğolistan olduğu belirtilmektedir. Meme kanseri belirtileri arasında memede kitle, ağrı, meme başı akıntısı, eritem, ülserasyon, portakal kabuğu görünümü, retraksiyon belirtisi, lenf nodüllerinde büyüme ve anormal sarkıklık yer almaktadır. Meme kanseri, dünya genelinde ikinci sırada en sık görülen kanser iken, kadınlar arasında en sık görülen kanser türüdür. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde kadınlar arasında kansere bağlı ölüm nedenlerinde de ilk sırada yer almaktadır. Kadınlarda meme kanserine yönelik farkındalık düzeyinin düşük olması, hizmete erişimin zorluğu, kanser tanısı alma korkusu gibi faktörler tarama programlarına katılımı olumsuz yönde etkilemektedir. Kadınların meme kanseri farkındalıklarını artırmak için Sağlık Bakanlığı 20 yaşından sonra her kadına Kendi Kendine Meme Muayenesi için danışmanlık hizmeti verilmesini önermektedir.

Referanslar

American Cancer Society (ACS), Breast Cancer Facts Figures. Atlanta: American Cancer Society, 2019. https://www.cancer.org/content/dam/cancerorg/research/cancer-facts-and-statistics/breast-cancer-facts-and-figures/breastcancer-facts-and-figures-2019-2020.pdf. Erişim Tarihi: 29.10.2022.

American Cancer Society, Breast Cancer. 2018. https://cancerstatisticscenter.cancer.org/?&_ga=2.167492350.1933875385.1620202 583-1284244835.1610966923#!/cancer-site/Breast Erişim Tarihi: 30.10.2022.

American Society of Clinical Oncology (ASCO), Breast Cancer; Risk Factors and Prevention. 2021. https://www.cancer.net/cancer-types/breast-cancer/risk-factorsand-prevention Erişim Tarihi: 30.10.2022.

Anothaisintawee T, Wiratkapun C, Lerdsitthichai P. Risk factors of breast cancer: A systematic review and meta analysis. Asia Pac J Public Health. 2018;25(5):368-387.

Atashi A, Eslami V, Olya M, Mirzamohammadi P, Zaferani H, Hadizadeh, M. Knowledge, attitudes and practices toward breast cancer: Among midwives in a breast cancer educational seminar in Tehran. Archives of Breast Cancer. 2020;6(2):29-36.

Brown K. Metaolic pathways in obesity-related breast cancer. Nat Rev Endocrionol. 2021;17(4):350-363.

Centers for Disease Control and Prevention (CDC), 2020. https://www.cdc.gov/cancer/breast/basic_info/risk_factors.htm. Erişim Tarihi: 30.10.2022.

Chunling H, Steven N. A population based study of genes previously implicated in breast cancer. N Engl Med. 2021;3(12):440-451.

Coşkun S, Yoksul Kadınlarda Meme Kanseri Korkusu ve Kadercilik Algısının Erken Tanı Davranışlarına Etkisi. 2019, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 67 sayfa, İzmir, (Dr. Öğr. Üyesi Nihal Gördes Aydoğdu).

Güdük Ö. Radyasyonun zararlı etkileri hakkında hastaların bilgi düzeyinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Derg. 2018:4(2);874- 889.

Internatıonal Agency for Research on Cancer (IARC). World Health Organization, Cancer Today, 2020. https://gco.iarc.fr/today/online Erişim Tarihi: 29.10.2022.

Kayar N. Meme Kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesi Eğitiminin Meme Kanseri Korkusu ve Sağlık İnançlarına Etkisi. 2019, Ordu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 95 sayfa, Ordu, (Prof. Dr. Nilüfer Erbil).

Kaymakçı Ş. Meme Hastalıkları Hemşireliği. Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova,2001.

Klarenbach S, Sims-Jones N, Lewin G, Singh H, Theriault G, Tonelli M, Thombs D. Recommendations on screening for breast cancer in women aged 40-74 years who are not at ıncreased risk for breast cancer. CMAJ. 2018;190(49):1441-1451.

McHale C, Cruickshank S. A controlled pilot trial of a nurse-led intervention to manage fear of cancer recurrence in patients affected by breast cancer. Pilot of Feasibility Stud. 2020;12(7):60-72.

Menendez J, Martınez C. Melatonin: An antitumor agent in hormone dependent cancers. Int J Endocrinol. 2018;12(3):39-48.

Mertcan K. Sağlık Çalışanlarında Meme Kanseri Risk Düzeylerinin Meme Kanseri Tarama Yöntemleri Hakkında Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. 64 2019, Selçuk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, Konya, 129 sayfa, (Prof. Dr. Kamile Marakoğlu).

Özçelik F. Meme Kanseri. 2. Baskı, Ankara: Türk Cerrahi Derneği Yayınları, 2018: 298-313.

Özmen V. Breast cancer in Turkey: Analysis of 20.000 patients with breast cancer. Eur J Breast Health. 2019;15(5):141-146.

Öztürk M, Özarson R. Meme kanseri tanısı konulmuş yetişkin kadınların beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;10(1):1-13.

Pelit P. Hemşirelerin Meme Kanseri Taramalarına Yönelik Uygulamaları ve Sağlık İnançları. 2019, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Evde Hasta Bakımı Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 87 sayfa, Samsun, (Doç. Dr. Birsen Altay).

Qaseem A, Lin S. Clinical guidellines commitee of the american college of physicians. screening for breast cancer in average-risk women: A guidance statement from the american college of physicians. Ann Intern Med. 2019;17(3):547-560.

Renzulli M, Zanotti S, Clemente A, Mineo G, Tovoli F, Reginelli A. Hereditary Breast cancer: Screening and risk reducing surgery. Gland Surg. 2019;7(11):142- 149.

Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı.(2021) https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kansertaramalari Erişim Tarihi: 30.10.2022

Şentürk S, Bıçak D, Akça D. Kanserli hasta yakınlarının yaşadıkları sorunlar ve hemşirelik yaklaşımı. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2018:3(5);35-39.

T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Araştırma, Geliştirme ve Sağlık Teknolojisi Değerlendirme Dairesi Başkanlığı Meme Kanseri Korunma, Tarama, Tanı, Tedavi ve İzlem Klinik Rehberi. 2020. https://shgm.saglik.gov.tr/TR67115/memekanserikorunmataramatanitedaviveizlemklinikrehberiyayinlanmistir.html Erişim Tarihi: 30.10.2022

T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kanser Taramaları. 2017. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-taramalari Erişim Tarihi: 30.10.2022.

T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Türkiye Kanser İstatistikleri. 2017. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kanserdb/istatistik/Turkiye_Kanser_Istatistikleri_2017.pdf Erişim Tarihi: 29.10.2022.

T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı, Kanser Kontrol Planı, 2013-2018. Meme Kanseri Taramaları. 2018. https://www.iccp portal.org/system/files/plans/Ulusal_Kanser_Kontrol_Plani_2013_2018.pdf Erişim Tarihi: 30.10.2022.

T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Sağlık İstatistikleri Yıllığı. 2019. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/saglik-istatistikleri-yilligi-2019pdf.pdf Erişim Tarihi: 30.10.2022.

Wazir U, Mokbel L. Optimizing adjuvant endocrine therapy for early ER+ breast cancer: An update for surgeons. Am J Surg. 2019;21(7):152-155.

World Health Organization (WHO). World Health Statistics, Monitoring Health For The Sustainable Development Goals, 2018. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/272596/9789241565585eng.pdf?se quence=1&isAllowed=y Erişim Tarihi:29.10.2022.

İndir

Yayınlanmış

2022-12-20

Nasıl Atıf Yapılır

KALKAN, Z. (2022). Meme Kanseri ve Ebelik Yaklaşımları. DÜNYA KADIN ÇALIŞMALARI DERGİSİ, 7(1), 29–36. https://doi.org/10.5281/zenodo.7459726

Sayı

Bölüm

Articles